Dalen

Stølen Dalen ligg ved nord-austenden av Langavatnet (Dalavatnet), 785 moh. Vatnet er litt over halvannan kilometer langt og ligg i Raundalsdalføret mellom Vieren og Dalen langs jarnbanen, ikkje langt frå grensa mot Aurland kommune. Stølen høyrer til Rondestveit bnr.1 og 2, Viknes bnr.3 og Voss Folkehøgskule. Frå gammalt hadde Rondestveit støl i Slondal. I 1736 flytte begge bruka på Rondestveit og Håheim bnr. 7 ut frå Slondal og sette opp att stølshusa i Dalen, som høyrer til same beitet. Den første stølen i Dalen låg om lag midt på sørsida av vatnet. Kring 1870 vart stølshusa tekne av ei snøskreda og sopte ut på vatnet. Dei flytte då inn der stølsbolet er no. Ein kan i dag sjå restar av murar etter den gamle stølen (nr. 34) på 805 moh. Frå 1895 stølte òg Viknes bnr. 3 i Dalen etter at dei også flytte ut frå Slondal. Det vart strid om dette, men eigar Kr. Fr. Hjeltnes (1856–1930) heldt seg til det som stod i gamle dokument: «Slondal og Dalen er ein og same støl, men med to stølsbol. Brukarane har rett til å beita klauv mot klauv og horn mot horn.» Denne striden vart halden varm heilt fram til 1970-åra då lagmannsretten slo fast at dei gamle dokumenta var rettsgyldige. Ei tid kring år 1900 var det fellesstøl i Dalen. I kjeldematerialet finn ein at det var mykje husdyr som sokna til stølen. Registreringar frå 1865 og 1907 syner at på desse gardane var det over 50 storfe og meir enn 100 vaksne sauer. På 1950-talet var tala noko over 20 storfe og om lag 60 sauer, utanom Voss Folkehøgskule. I 1910 selde Ola Håheim (1865–1928) sin part i stølen til folkehøgskulestyrar Lars Eskeland (1867–1942) på garden Seim på Voss. Han bygde nytt, stort sel om lag 50 meter høgare oppe, og sette det gamle selet innåt. K.K. Hjeltnes (1881–1959) dreiv geitesti og støla i Oksabotn frå 1918, og frå først på 1920-talet også i Hansbu, heilt fram til 1950. Somme år vart Dalen brukt som geitestøl av K.K.Hjeltnes ei stund om våren på vegen frå vårstølen Ure til Oksabotn sør og Hansbu. Desse fjellstølane ligg høgt til fjells, og det kan vera to-tre veker tid­legare bue i Dalen. Om buføringa heim i september skriv Aamund Hjeltnes i boka ­«Garden Hjeltnes og bygda-eit eige samfunn i Ulvik» at «geitene fekk ofte eit opphald i Dalen før ein tok dei heim til Ure». Nokre år (1923, 1927 og 1928) vart både Slondal og Dalen nytta som geitestøl då snømengdene i høgfjellet var for store og somrane kalde. Stølen var i bruk til om lag 1960. I Dalen er det fire sel og ein flor. Per Rondestveit frå bnr.1 (1951–) bygde ny flor på stølen i 1990-åra. Han dreiv tradisjonell stølsdrift med mjølkekyr i Dalen frå 1997 til 2007 med produksjon av smør o.a. og sal til­ ­turistar og hyttefolk. Etter det er beite nytta til gjelddyr og sauer.
5,0
photo
Innhold

Denne mappen er tom.